Καστιλιόνε, Μπαλντασάρε

(Baldassare Castiglione, Καζάτικο 1478 – Τολέδο 1529). Ιταλός λόγιος και διπλωμάτης. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών και έζησε σε διάφορες βασιλικές Αυλές. Ανέλαβε ποικίλες διπλωματικές αποστολές και το 1524 διορίστηκε αποστολικός πρωτονοτάριος (γραμματέας και αρχειοφύλακας στην παπική Αυλή). Τον επόμενο χρόνο ο πάπας Κλήμης Ζ’ τον έστειλε ως πρέσβη στον Κάρολο Ε’ στην Ισπανία. Η πίστη του στον αυλικό τρόπο ζωής –που τον θεωρούσε την πιο αριστοκρατική και ισορροπημένη εκδήλωση της ανθρώπινης κοινωνικότητας– εκφράζεται στην πραγματεία του (σε τέσσερα βιβλία) Ο αυλικός (1528), όπου επιχείρησε, όπως ο Μακιαβέλι στον Ηγεμόνα του, να εξετάσει τον τέλειο αυλικό. Με πλαίσιο την αυλή του Ουρμπίνο (όπου είχε ήδη γράψει άλλα έργα: ένα βουκολικό, τον Τίρσι, και τον πρόλογο στην Καλάντρια του Μπιμπιένα), ο Κ. παρουσιάζει διάφορα πρόσωπα, τα οποία, συζητώντας θέματα που αφορούν τη μόρφωση, την πολεμική αρετή, τη συμπεριφορά, τη γυναίκα, τον έρωτα, δημιουργούν το ιδανικό πρότυπο του αυλικού και της ευγενικής δέσποινας. Οι ηθικές και κριτικές απόψεις του Κ. σε αυτό το έργο, που παρατίθενται με συγκρατημένο και συγχρόνως τρυφερό ύφος, το καθιστούν το πιο τυπικό προϊόν μιας καλλιεργημένης αριστοκρατικής κοινωνίας· ως κομψή σύνθεση συγκεκριμένων αξιών της Αναγέννησης, το έργο αυτό γρήγορα γνώρισε μεγάλη επιτυχία και συνάντησε πολλούς μιμητές και έξω από τα σύνορα της Ιταλίας.